Men gebruikt de bovenstaande kennis en vaardigheden om de werkelijke reden van gunstige of niet-optimale situaties op te sporen. Die reden wordt een “Waarom” genoemd.

Het Waarom = dat fundamentele ding dat “uit” is waar men achter is gekomen, dat tot een herstel van statistieken zal leiden.

Verkeerd waarom = het onjuist geïdentificeerde ding dat “uit” is, dat wanneer het wordt toegepast niet tot herstel leidt.

Louter een verklaring = een “Waarom” dat als het Waarom wordt gegeven, dat niet de deur opent tot enig herstel.

Voorbeeld: louter een verklaring: “De statistieken gingen neerwaarts omdat het die week regenachtig weer was”. En wat dan nog? Draaien we dan nu gewoon de regenkraan dicht? Nog zo een: “De personeelsleden raakten die week overweldigd”. Een opdracht die stelt “Stop met het overweldigen van de personeelsleden”, zou het mogelijke “antwoord” van een of andere manager kunnen zijn. DE STATISTIEKEN ZOUDEN ECHTER NIET HERSTELLEN.

Wanneer het werkelijke Waarom wordt gevonden en gecorrigeerd, leidt dat onmiddellijk tot verbeterde statistieken.

Een verkeerd Waarom dat wordt gecorrigeerd, zal de statistieken verder negatief beïnvloeden.

Louter een verklaring doet helemaal niets en het verval zet door.

Hier volgt een situatie met de opeenvolgende stappen.

De statistieken van een gebied gingen neerwaarts. Feitenonderzoek onthulde dat er twee weken eerder zieken waren. Dit rapport kwam binnen: “De statistieken gaan neerwaarts omdat er mensen ziek waren”. Dat was louter een verklaring. Nogal halfzacht. Maar het loste geen bal op. Dus wat doen we nu? Misschien accepteren we het als het juiste Waarom. En geven een opdracht: “Alle mensen in het gebied moeten een medische keuring krijgen. Ongezonde werknemers zullen niet worden aangenomen. De zieken zullen worden ontslagen.” Omdat het een correctie is op een verkeerd Waarom, storten de statistieken nu pas echt in. Dat was dus niet de oplossing. Als we een beetje beter kijken, vinden we het werkelijke WAAROM. In het gebied geeft een baas opdrachten aan de verkeerde mensen die, wanneer ze ze uitvoeren, hun individuele statistieken vervolgens verknallen. We organiseren de boel en werken de baas in. We zien vervolgens een herstel en zelfs een verbetering van de statistiek.

Het juiste WAAROM leidde tot een herstel van de statistiek. Hier heb je er nog een. De statistieken van een school gingen neerwaarts. Een feitenonderzoek komt met enkel met een verklaring op de proppen: “De studenten hadden het allemaal druk met sporten”. Dus zegt het management: “Geen sport meer!” Statistieken gaan verder neerwaarts. Een nieuw feitenonderzoek komt met een verkeerd Waarom op de proppen: “De studenten worden verkeerd onderwezen”. Management stuurt de decaan de laan uit . Nu storten de statistieken pas echt in. Een diepgaander en meer toereikend feitenonderzoek vindt plaats. Het blijkt dat er 140 studenten waren die slechts de decaan en één onderwijzer hadden! De decaan had bovendien nog wel wat anders te doen! We herstellen de decaan in ere, hij gaat terug op post, en we nemen nog eens twee onderwijzers extra aan, zodat we er nu drie hebben. De statistieken gaan door het plafond. Omdat we het juiste Waarom hebben gevonden.

Management en organisatorische catastrofes en successen kunnen allemaal door deze drie typen Waarom worden verklaard. Een willekeurige factor is waarschijnlijk slechts een verkeerd Waarom dat door de wet in stand wordt gehouden. En als het als zodanig in stand wordt gehouden, zal het de plek in elkaar doen storten.

Je moet logica daadwerkelijk begrijpen om tot het juiste Waarom te komen en je moet echt bij de pinken zijn om niet een verkeerd WAAROM te gebruiken en te corrigeren.

In het bankwezen, waar inflatie plaatsvindt, zijn financiële regelingen en wettelijke voorschriften waarschijnlijk één lange parade van verkeerde Waaroms. De waarde en nut van het geld voor de burgerij gaan in een dusdanige mate achteruit dat er een hele ideologie op kan worden gebaseerd (zoals in Sparta, door Lycurgus, die ijzeren geld uitvond dat niemand kon tillen om Sparta van het pecuniaire kwaad te verlossen) die het geld helemaal overboord gooit en er niets dan onzin voor in de plaats stelt.

Organisatorische problemen worden enorm versterkt door het gebruik van louter verklaringen (die niet tot oplossingen leiden) of verkeerde Waaroms (die de statistieken nog verder negatief beïnvloeden). Organisatorisch herstel komt voort uit het vinden van het werkelijke WAAROM en het corrigeren ervan.

De test van het werkelijke WAAROM is: “Herstellen de statistieken zich wanneer het is gecorrigeerd?” Als ze dat doen, dan was dat het te corrigeren punt. Iedere andere opdracht die wordt gegeven, die tot doel heeft iets te herstellen maar gebaseerd is op een verkeerd Waarom, zou bovendien onmiddellijk moeten worden ingetrokken.